Kiedy sąd może odmówić dostępu do akt księgi wieczystej?
Pytanie:Kilkukrotnie pisemnie zwracałem się do sądu o umożliwienie mi wglądu do akt księgi wieczystej nieruchomości będącej w przeszłości w posiadaniu moich dziadków. W rodzinie przez lata było jednoznaczne, że nieruchomość ta jest ich własnością. Potem kolejni zstępni także z niej korzystali, w tym ja od urodzenia. Sąd kilkukrotnie odmówił mi wglądu do akt, przy czym nawet nie wiem dlaczego, bowiem nie uzasadniono tej decyzji. Czy sąd może odmówić mi wglądu do akt tej księgi wieczystej skoro księgi wieczyste są jawne?
Odpowiedź:Odmowa udostępnienia akt księgi wieczystej nie pozostaje w żaden sposób w sprzeczności z zasadą jawności ksiąg wieczystych. Odmowa taka może bowiem dotyczyć akt księgi wieczystej a nie samej księgi wieczystej. Zatem możliwe jest przejrzenie księgi wieczystej na miejscu w siedzibie sądu i w obecności pracownika sądu. Do treści akt księgi (załączonego zbioru dokumentów) ustawa o księgach wieczystych wprowadza obostrzone kryterium.
By uzyskać dostęp do akt księgi wieczystej zainteresowany ma obowiązek wykazać się istnieniem interesu prawnego o ile osoba taka nie jest notariuszem.
Publicznoprawny charakter ksiąg wieczystych i ich znaczenie wymagają zastosowania licznych środków zmierzających do ochrony znajdujących się w nich informacji. W aktach takich znajdują się dane osobowe, wnioski i inne dokumenty stanowiące podstawy wpisów do księgi. A zatem udostępnienie do wglądu akt tylko osobom mającym interes prawny w nie dowolny interes ekonomiczny, prywatny czy społeczny, wydaje się w pełni uzasadnione.
Przepisy prawa nie przewidują obowiązku uzasadniania odmowy wglądu do akt księgi wieczystej, w związku z czym sąd miał podstawy do odmowy zgody i nie musiał tej decyzji uzasadniać.
Problem polega na tym, że najprawdopodobniej Pana dziadkowie nie byli właścicielami nieruchomości a np. władali nią na zasadzie użytkowania wieczystego. Stąd brak powiązań Pana i Pana rodziny z tym kto był wpisany w księdze jako właściciel i odmowa dostępu.
Nie ma żadnych przeszkód by uzyskał Pan wgląd do księgi wieczystej (jej wersji papierowej) w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości, tylko powinien Pan przy składaniu wniosku zwracać się wyłącznie o wgląd do księgi a nie do akt tej księgi. O ile nie jest Pan w stanie wykazać interesu prawnego.
