Czy ważny jest testament spisany na komputerze?
Pytanie:
Na około rok przed śmiercią, moja ciężko chora babcia, w obecności mnie i mojej dziewczyny, chciała zapisać mi swój cały majątek. Nie było mnie wówczas stać na spisanie testamentu przez notariusza, więc spisaliśmy testament komputerowo i babcia go podpisała w trzech identycznych egzemplarzach. Od śmierci babci minęło niecałe pół roku. Czy taki testament jest ważny?. Czy może zostać podważony? Jak postępować w tej sprawie? Jakie wiążą się z tym koszty?
Odpowiedź:
Testament jest jedyną czynnością, która pozwala osobie fizycznej rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Stąd też są jasno określone warunki i rygory ich sporządzania i ważności. Sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku i rozstrzyga, czy testament jest ważny.
Polskie ustawodawstwo wyróżnia dwa podstawowe rodzaje testamentów: zwykłe i szczególne. Testamenty zwykłe można sporządzić zawsze, natomiast z testamentami szczególnymi mamy do czynienia w nadzwyczajnych okolicznościach, które uniemożliwiają sporządzenie testamentu w zwykłej formie. Do testamentów zwykłych należą testamenty: własnoręczne (holograficzne), notarialne, alograficzne (w obecności urzędnika i świadków).
Przy sporządzaniu testamentu własnoręcznego musimy pamiętać, że bezwzględnie konieczne jest, aby spadkodawca napisał testament w całości pismem ręcznym. Posłużenie się np. komputerem czy maszyną do pisania powoduje, że testament staje się nieważny. Spadkodawca obowiązany jest także własnoręcznie go podpisać. Nie jest dopuszczalne umieszczenie podpisu spadkodawcy przy użyciu urządzeń technicznych, np. maszyny do pisania, drukarki komputerowej czy odbitego faksymile.
Z drugim rodzajem testamentów – testamentami szczególnymi, mamy do czynienia, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy, albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności, zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Wśród testamentów szczególnych wyróżniamy: testamenty ustne, testamenty sporządzone na polskim statku morskim lub powietrznym, testamenty wojskowe.
Testament ustny może być sporządzony, gdy zachodzą wyjątkowe okoliczności, spowodowane przyczynami zewnętrznymi, jak i okoliczności związane z osobą spadkodawcy, a więc np. w warunkach epidemii, powodzi, wojny, czy też np. choroby testatora, który nie może udać się do notariusza, aby sporządzić testament zwykły. Spadkodawca jest zobowiązany, składając ustne oświadczenie woli, złożyć je w obecności co najmniej trzech świadków, a świadkowie ci muszą być jednocześnie obecni przy składaniu tego oświadczenia przez spadkodawcę. Testamenty szczególne przestają być ważne z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
W Pana przypadku mamy do czynienia z testamentem nieważnym, gdyż nie był on spisany własnoręcznie, a jedynie podpisany przez Pana babcię. Z uwagi na powyższe spadek po babci (jeśli nie było innego ważnego testamentu) dziedziczą spadkobiercy ustawowi. By tak się stało, należy złożyć w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku lub też wszyscy spadkobiercy mogą się udać do notariusza w celu dokonania tzw. poświadczenia dziedziczenia. Opłata sądowa od wniosku wynosi 55 zł. U notariusza jest to koszt około 300 zł.
Wróć