Ułaskawienie, opinia negatywna o skazanym
Pytanie:
Moje pytanie dotyczy procedury ułaskawienia. Wyrok zapadł w I i w II instancji. W tym wypadku II instancją był Sąd Apelacyjny. Czy sąd I instancji, tj. Sąd Okręgowy, wydając negatywną opinię o skazanym ma obowiązek przesłać akta do Sądu Apelacyjnego, aby on też mógł się ustosunkować? Jeżeli tak, to co w przypadku, gdy Sąd Okręgowy tak nie czyni?
Odpowiedź:
Rodzaje rozstrzygnięć sądu rozpatrującego prośby o ułaskawienie oraz tryb postępowania sądu po rozpoznaniu wniosku reguluje przepis art. 564 kodeksu postępowania karnego. Tryb ten jest różny dla postępowania w sprawie, która uprawomocniła się po dwuinstancyjnym procesie i dla sprawy, w której orzekał jedynie sąd pierwszej instancji. W sprawie, w której orzeka sąd odwoławczy, postępowanie wygląda następująco: a) sąd pierwszej instancji przekazuje postanowieniem sprawę wraz ze swoją opinią do wyższej instancji, niezależnie od tego, czy jest ona pozytywna czy negatywna (art. 564); b) sąd odwoławczy po otrzymaniu sprawy (w wypadku wydania negatywnej opinii) a taką samą opinię wydał także sąd pierwszej instancji - pozostawia prośbę o ułaskawienie bez dalszego biegu (art. 564 par. 3 in principio); por. jednak art. 567 par. 1. W innych wypadkach, a więc, gdy instancja odwoławcza wyda opinię pozytywną, a sąd pierwszej instancji wydał negatywną, gdy sąd odwoławczy wyda opinię negatywną, a sąd pierwszej instancji wydał pozytywną oraz gdy obie instancje orzekły pozytywną opinię - sąd odwoławczy przesyła akta wraz z opiniami Prokuratorowi Generalnemu (art. 564 par. 3 in fine). Należy jednak zastrzec, że sytuacja, o której mowa - tj. że "sąd odwoławczy orzekał w sprawie" w rozumieniu art. 564 par. 2 zachodzi jedynie wtedy, gdy sąd ten orzekał w odniesieniu do osoby, której dotyczy prośba o ułaskawienie, a nie gdy rozpatrywał środek odwoławczy innego współoskarżonego. Przepis art. 565 par. 1 reguluje dalsze postępowanie po przekazaniu sprawy Prokuratorowi Generalnemu. Regulacja ta zobowiązuje Prokuratora Generalnego do przekazania Prezydentowi prośby o ułaskawienie wraz z aktami oraz swoim wnioskiem, jeżeli prośbę o ułaskawienie choćby jeden sąd zaopiniował pozytywnie. Dotyczy to więc zarówno sytuacji, gdy orzekał jedynie sąd pierwszej instancji i wydał pozytywną opinię, jak i wypadku, gdy orzekały sądy obu instancji, a istnieje choćby jedna pozytywna opinia. Prezydent nie rozpoznaje prośby skierowanej do niego bezpośrednio, lecz przekazuje prośbę Prokuratorowi Generalnemu, który decyduje o wyborze trybów działania. Stąd też gdyby rzeczywiście tryb rozpoznania nie był zgodny z przepisami (tryb opisany powyżej), należałoby zwrócić się z pisemną prośbą do Prokuratora Generalnego o nadzór nad tym postępowaniem oraz o skierowanie sprawy do Sądu Apelacyjnego, gdyż jest on z urzędu, organem właściwym do nadzoru nad trybem postępowania.
Wróć
